بی تردید در میان امامان بزرگوار سهم امام صادق(ع) در معرفی حضرت ولی عصر(عج) از بقیه بیشتر است. شرایط ویژه زمان آن حضرت و دانشگاه بزرگ جعفری در آن روزگار فرصتی را مهیا کرده بود که امام صادق(ع) با توجه به اوضاع زمانه و ظرفیت علمی و روحی اصحاب؛ به تبیین چهره حضرت ولی عصر(عج) و نشر معارف مهدوی بپردازند. زرارة بن اعین(80-150ه.ق) از جمله اصحاب خاص؛بصیر و مطمئن آن حضرت بود که بهره های فراوانی از محضر امام صادق(ع) پیرامون معارف مهدوی برده است.

نگاهی اجمالی به کتب علم رجال مانند رجال نجاشی؛رجال کشی و رجال آیت الله العظمی خویی ما را با چهره علمی ؛اخلاقی و معنوی زرارة بن اعین بیشتر آشنا می کند به گونه ای که بودن نام وی در سلسله سند روایت بر اتقان و اعتبار آن سند صحه می گذارد.

نجاشی در رجالش پیرامون شخصیت زراره می نویسد: (زراره بزرگ و استاد اصحاب ما که تمام فضائل در او جمع بوده است. وی راستگو ،مورد اعتماد و در زمان خویش بر همه اصحاب مقدم بوده است.)

زرارة بن اعین راوی حدیثی است که خود منشأ صدور آن از زبان مبارک امام صادق(ع) بوده و طی پرسشی ژرف از حضرت؛مهم ترین وظیفه شیعه را در زمان غیبت تبیین نموده است. این حدیث شریف و معروف بیست و هفتمین حدیث کتاب غیبت نعمانی است.

در ابتدای این حدیث امام صادق(ع) به ویژگی های خاص دوره غیبت و اختلاف رأی مردم پیرامون وجود شریف حضرت ولی عصر(عج) اشاره می کنند؛اختلافاتی که گاه موجب شک و حتی انکار حضرت می گردد.زراره می گوید به امام صادق(ع) عرض کردم: " اگر آن زمان را درک کنم؛ چه وظیفه ای دارم؟" امام (ع) فرمودند:

( اگر آن زمان را درک کردی مداومت کن به خواندن این دعا:

" اللهم عرفنی نفسک فانک ان لم تعرفنی نفسک لم اعرف رسولک اللهم عرفنی نبیک(رسولک) فانک ان لم تعرفنی رسولک لم اعرف حجتک اللهم عرفنی حجتک فانک ان لم تعرفنی حجتک ضللت عن دینی"

خدایا! خودت را به من بشناسان که اگر خودت را به من نشناسانی پیامبرت را نخواهم شناخت. خدایا پیامبرت را به من بشناسان که اگر پیامبرت را به من نشناسانی حجتت را نخواهم شناخت .خدایا حجتت را به من بشناسان که اگر حجتت را به من نشناسانی در دینم گمراه خواهم شد)

دلالت محتوایی حدیث

ناگفته پیداست که مقصود امام صادق(ع) این نبوده که در زمان غیبت در گوشه ای بنشین و بر خواندن این دعا مداومت کن؛ بلکه قطعا منظور حضرت از مداومت بر خواندن؛ خواندنی است که مفهوم و محتوای این دعا را در وجود شیعه منتظر متجلی سازد.

تأمل در این دعای شریف ما را به این نکته رهنمون می شود که در این دعا سه شناخت مهم آمده است:

1.اللهم عرفنی نفسک(خداشناسی)

2.اللهم عرفنی رسولک(پیامبرشناسی)

3.اللهم عرفنی حجتک(امام شناسی)

اگر بخواهیم این سه شناخت را در یک شناخت خلاصه کنیم باید بگوییم که:

مهم ترین وظیفه شیعه در زمان غیبت بنا به فرمایش امام صادق(ع)، (دین شناسی) است.

نگاهی ژرف به شرایط و احوال روزگار ما در عصر غیبت نیز این وظیفه بزرگ را متذکر می شود.

بزرگترین وظیفه شیعه منتظر در زمان غیبت کبری؛دین شناسی است زیرا:

امروز دشمن با تمام توان علمی خود به عرصه جنگ عقیدتی آمده و با هجوم انواع پرسش ها و شبهات در صدد متزلزل کردن پایه های فکری و اعتقادی ماست.

حکایت ما و دشمن حکایت سربازی است که بدون اسلحه در برابر انواع سلاح های دشمن قرار گرفته است.

متأسفانه شناخت دشمن از دین و به ویژه آموزه های ناب شیعی بسیار بیشتر از ماست و ما مصداق کامل کلام امیر مؤمنان (ع) در حکمت 147 نهج البلاغه هستیم که فرمودند گروهی به سبب عدم آگاهی و بصیرت در دین؛ با بروز اولین شبهه به شک و تردید دچار می شوند.

امروز دشمن در دنیای حقیقی و فضای مجازی با انواع روش ها سعی درناقص و ناکارآمد جلوه دادن اسلام دارد و آنچه در این مسیر راه را بر دشمن آسان می کند؛ عدم شناخت ما از دین است.

سطحی نگری در دین؛ ورود آموزه های بی اساس و خرافی در متن دین،پرداختن به ظواهر و دوری از باطن آموزه های دینی ، قضاوت ها و اظهار نظرهای غیر متخصصانه و سطحی در معارف دینی و... همه و همه از نتایج تأسف بار عدم شناخت ما از دین است.

منابع دین شناسی

به راستی راه چاره چیست؟ دین شناسی را از کجا باید آغاز کرد؟

اولین و مهم ترین گام در راه انجام مهم ترین وظیفه شیعه منتظر در زمان غیبت یعنی (دین شناسی)؛ بازگشت به آموزه های ناب و اصیل و روحانی(قرآن و نهج البلاغه) است. تا زمانی که این دو بال پرواز را نداریم؛سرنوشتمان محرومیت از اوج معرفت و اسارت در حضیض خاک است.

دشمن در به حاشیه کشاندن این دو منبع بزرگ بسیار موفق بوده است و ما موظفیم قرآن و نهج البلاغه را به متن زندگیمان وارد کنیم.

کلام آخر

 

پس از آشتی با قرآن و نهج البلاغه، بی تردید مهم ترین منبع دین شناسی به ویژه برای جوانان، مطالعه دقیق و تحقیقی یک دوره آثار متفکر بزرگ اسلامی و علامه شهیر؛شهید مرتضی مطهریاست؛آثاری که برخاسته از علم و تحقیق و بصیرت و شناخت است،آثاری که اگر چه بیشتر آنها در دهه های 30 و 40 پدید آمده اند،اما چنان ژرف نگری و روشن بینی در آنهاست که گویا با توجه به نیازهای فکری نسل امروز به وجود آمده اند.

مطهری را به حق (معلم بزرگ انقلاب) و به شایستگی سالروز عروجش را (روز بزرگداشت مقام معلم) نامیده اند.این روز بزرگ را به تمام معلمان اهل معرفت و فرهیختگان عرصه تعلیم و تربیت و خادمان علم و اندیشه تبریک می گویم.